Ngành kinh doanh F&B trong những năm qua liên tục chứng kiến sự xuất hiện của nhiều xu hướng kinh doanh mới. Điều này tác động đến nhu cầu, thị hiếu và hành vi tiêu dùng của khách hàng cũng luôn đổi mới qua từng ngày, buộc các doanh nghiệp, thương hiệu phải nhanh nhạy cập nhật và nắm bắt cơ hội để thúc đẩy doanh thu, lợi nhuận hiệu quả hơn. Do vậy, việc đón đầu các xu hướng kinh doanh F&B trong năm 2024 sẽ là “hint” ban đầu để các chủ kinh doanh có thể dựa vào đó biết được nên làm gì cho hoạt động kinh doanh của mình.
1. Tổng quan ngành kinh doanh F&B tại Việt Nam trong năm qua
Nhắc đến tiềm năng phát triển của ngành kinh doanh F&B thì Việt Nam là một trong những thị trường được đánh giá cao nhất. Theo đánh giá của tập đoàn IBM vào năm 2019 cho biết, Việt Nam nằm trong top 10 thị trường hấp dẫn nhất Châu Á khi nói về F&B, tổng doanh thu bán lẻ của sản phẩm và dịch vụ tiêu dùng cũng đều ghi nhận tốc độ phát triển ổn định.
Đến năm 2020 trở đi, tuy tốc độ tăng trưởng có dấu hiệu chậm lại do chịu tác động từ đại dịch COVID-19, thế nhưng ngành kinh doanh F&B Việt Nam vẫn đem về tổng doanh thu các sản phẩm ăn uống của Việt Nam đạt 975,867 tỷ USD, tăng 3,8% so với cùng kỳ và đóng góp 15,8% trong tổng GDP cả nước. Mức doanh thu cho thức ăn và đồ uống hiện nay đang chiếm tỷ trọng cao nhất trong mức chi tiêu hằng tháng của người tiêu dùng (khoảng 35%).
Cho đến năm 2022, thị trường F&B Việt Nam dần lấy lại “phong độ” và bắt đầu phục hồi đáng kể sau đại dịch. Quy mô doanh thu của ngành F&B năm 2022 đạt gần 610 nghìn tỷ đồng, tăng trưởng 139%. Riêng thị trường ăn ngoài ghi nhận doanh thu 333,69 nghìn tỷ đồng, hồi phục sát với mốc trước khi đại dịch COVID-19 bùng phát.
Vào năm 2023, cũng như bao ngành khác, ngành F&B Việt Nam cũng chịu nhiều ảnh hưởng từ tình hình suy thoái kinh tế. Tâm lý thắt chặt chi tiêu được phản ánh rõ nét ở cả thị trường bán lẻ, tiêu dùng nói chung và thị trường ngành F&B nói riêng. Dù vậy, bức tranh tổng quan về ngành kinh doanh F&B Việt Nam không chỉ toàn sắc xám. Bất chấp những khó khăn của nền kinh tế toàn cầu, thị trường F&B Việt Nam vẫn ghi nhận sự mở rộng nhanh chóng của các chuỗi hàng đầu.
Các thương hiệu F&B có tiềm lực lớn và vị thế nhất định trên thị trường như Trung Nguyên Legend, Highlands Coffee, Cộng Cà Phê, Katinat Saigon Kafe, Cheese Coffee hay Phê La,… đều đang nỗ lực mở rộng quy mô trên phạm vi toàn quốc, thậm chí còn thành công tiến ra thị trường quốc tế theo hình thức nhượng quyền thương mại.
Theo Mordor Intelligence (Tổ chức tư vấn và phân tích thị trường) cho biết, ngành F&B Việt Nam dự đoán sẽ mở rộng 8,65% mỗi năm từ năm 2021 tới năm 2026. Tốc độ tăng trưởng kép mỗi năm được ước tính là 4,98% trong giai đoạn 2021 – 2026. Các chuyên gia dự báo tăng quy mô thị trường sẽ đạt 678 tỷ USD với 17,1 triệu người tiêu dùng trước năm 2025. Bên cạnh đó, xu hướng kinh doanh ngành F&B 2024 tại Việt Nam cũng sẽ chứng kiến sự cạnh tranh gay gắt giữa các chuỗi lớn để giành thị phần, trong khi các chuỗi nhỏ trở nên thận trọng hơn.
2. Dự đoán những xu hướng kinh doanh F&B 2024 mới nhất
2.1. Nhu cầu “ăn sạch, uống sạch” tăng cao
Bắt đầu từ giai đoạn đại dịch bùng phát, người tiêu dùng ngày càng quan tâm nhiều hơn đến sức khỏe của mình, cẩn trọng trong các lựa chọn ăn uống, và ưu tiên sử dụng những thực phẩm hữu cơ, sạch, lành mạnh, thay vì lựa chọn thức ăn nhanh, đồ chiên dầu mỡ hay các thói quen ăn vặt như trước đây. Chính sự thay đổi này của người tiêu dùng đã hình thành nên các xu hướng “ăn sạch, uống sạch” và không ít trào lưu ăn uống cũng bắt nguồn từ xu hướng này.
Trong năm 2023 vừa qua, có thể dễ dàng nhận thấy rất nhiều “hot trend” ăn uống nổi lên từ xu hướng “ăn sạch, uống sạch” này, điển hình như các loại bánh ăn kiêng, trà sữa keto, bánh trung thu healthy, hay bánh ngọt không đường,… Xu hướng này vừa là thách thức cho các chủ kinh doanh, đòi hỏi thương hiệu phải nhanh nhạy “bắt trend” để đáp ứng nhu cầu của khách hàng, đồng thời cũng vừa là cơ hội cho những ai muốn bước chân vào ngành F&B. Tận dụng trend ăn uống healthy đang đạt đỉnh, những người mới trong ngành có thể thành công thu hút sự chú ý của người tiêu dùng và nhanh chóng kiếm được lợi nhuận cho hoạt động kinh doanh của mình. Đến năm 2024, xu hướng “ăn sạch, uống sạch” hứa hẹn vẫn sẽ tiếp tục được nhiều người quan tâm.
2.2. Kinh doanh F&B tập trung nhiều vào khách hàng gen Z
Trong những năm gần đây, thế hệ gen Z đang dần trở thành nhóm khách hàng chiếm lĩnh thị trường. Theo ông Hudson Riehle – Phó Chủ tịch Cấp cao của National Restaurant Association còn nhận định, “Thế hệ gen Z là tương lai của ngành F&B”. Thực tế cho thấy, những vị khách trẻ tuổi ngày càng chủ động hơn trong các quyết định mua hàng của mình, hình thành nên sân chơi riêng và rất nhiều người trong số họ còn là trend-creator (những người tạo xu hướng) trong lĩnh vực F&B.
Thêm vào đó, nhóm khách hàng gen Z không chỉ “chịu chơi” mà còn “chịu chi”. Với sự tò mò và khao khát cho những trải nghiệm mới, khách hàng gen Z luôn tìm kiếm sự mới lạ, có tính sáng tạo cao và sẵn sàng chi tiền để có được những trải nghiệm này. Chính vì thế, việc nắm bắt sở thích và xu hướng tiêu dùng của khách hàng gen Z đang là mục tiêu của rất nhiều thương hiệu F&B hiện nay. Một số gợi ý giúp các thương hiệu có thể làm hài lòng khách hàng gen Z như gia tăng hiện diện trên các nền tảng mạng xã hội, hợp tác cùng các Influencer ẩm thực cho chiến lược marketing của mình, cung cấp dịch vụ đặt hàng trực tuyến, áp dụng công nghệ vào trải nghiệm dịch vụ,…
2.3. Chuyển đổi số trong kinh doanh F&B
Kinh doanh F&B được xem là một trong những ngành có tốc độ chuyển đổi số rất nhanh tại Việt Nam. Đầu tiên có thể kể đến hầu hết các cơ sở kinh doanh hiện này đều đã thay đổi phương thức bán hàng, chuyển từ kinh doanh offline, chỉ bán hàng tại chỗ, sang kinh doanh online và tích hợp đa kênh. Tiếp đến, marketing online cũng là một xu hướng sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ trên thị trường F&B Việt Nam. Rõ nhất có thể nhìn vào các nhà hàng, quán cà phê, hoặc ngay cả những quán ăn bình dân cũng đầu tư lập Fanpage, tạo website, thậm chí là thiết kế ứng dụng riêng để xây dựng hình ảnh thương hiệu và hệ thống tiện ích cho hoạt động kinh doanh của mình.
Bên cạnh đó, việc sử dụng các thiết bị điện tử, nâng cấp hoạt động nhờ sự hỗ trợ từ công nghệ như phần mềm quản lý bán hàng, máy POS bán hàng cầm tay, màn hình hiển thị kỹ thuật số cho nhà bếp, thanh toán không tiếp xúc, đặt – giao hàng trực tuyến, robot phục vụ,… cũng đã không còn xa lạ trong ngành F&B. Theo một thống kê vào năm 2022, có 82,8% doanh nghiệp F&B đã tiến hành chuyển đổi số, trong đó đa số đều sử dụng phần mềm quản lý bán hàng. Nếu có thể tận dụng tốt xu hướng này chắc chắn sẽ giúp giữ chân khách hàng hiệu quả, hoạt động kinh doanh càng có thêm lợi thế cạnh tranh trên thị trường ngành F&B, từ đó tạo tiền đề để tăng trưởng gấp bội.
2.4. Cơ hội ngành F&B cho nhà đầu tư nước ngoài
Thị trường Việt Nam trong những năm gần đây là “miếng bánh” hấp dẫn rất nhiều nhà đầu tư nước ngoài đặt mục tiêu tham gia đầu tư, nhất là dưới hình thức nhượng quyền thương mại. Theo thống kê của Bộ Công Thương, trong vòng 10 năm trở lại đây, hơn 50% thương vụ nhượng quyền được ký kết tại Việt Nam đều thuộc lĩnh vực F&B. Chính sự thay đổi hành vi người dùng trở nên hiện đại và sẵn sàng chi tiêu hơn, Việt Nam được mong đợi trở thành top 3 quốc gia châu Á trong lĩnh vực kinh doanh F&B.
Ngoài ra, với sự chuyển đổi kỹ thuật số cho việc trải nghiệm ăn uống, nhu cầu về sản phẩm chất lượng cao tăng cao, cùng với sự hiểu biết về xu hướng và tư duy mới trong kinh doanh F&B cũng là những điểm nổi bật khiến các nhà đầu tư nước ngoài chú ý đến thị trường Việt Nam. Ngược lại, các thương hiệu F&B Việt cũng đang dần thận trọng hơn đến quá trình sản xuất và hoạt động vận hành của mình, từ việc chọn nguyên liệu đầu vào, dây chuyền chế biến, đóng gói, cho đến nâng cấp chất lượng dịch vụ,… Điều này cho thấy các thương hiệu Việt đang có những động thái để củng cố và giữ vững vị thế của mình không chỉ với các đối thủ từ nước ngoài mà còn để cạnh tranh với những đối thủ nội địa.
Với sự tiềm năng và phát triển nhanh chóng, ngành F&B đang dẫn đầu về nhiều xu hướng, nhưng đồng thời cũng phải đối mặt với nhiều thách thức. Trên đây là bức tranh tổng quan ngành kinh doanh F&B trong năm qua và dự đoán các xu hướng nổi bật trong năm 2024 để các chủ kinh doanh có thể chuẩn bị trước kịch bản, kịp thời ứng phó với mọi biến động mới nhất của thị trường.